BDT ile TSSB (Travma Sonrası Stres Bozukluğu) Tedavisi
Travmadan Sonra Hayat Mümkün?
Hayatta bazen öyle anlar olur ki, zaman donmuş gibi hissedilir. Yaşanan bir kaza, saldırı, doğal afet, savaş ya da çocukluk çağı travması, kişinin ruh dünyasında silinmesi zor izler bırakabilir. Travma, çoğu zaman sadece geçmişte yaşanmaz; beden ve zihin onu tekrar tekrar yaşar. Bu durum Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) olarak adlandırılır. Ancak bu yoğun ve yorucu döngüden çıkmak mümkündür. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), TSSB tedavisinde etkili ve umut verici bir yaklaşımdır.
TSSB Nedir?
TSSB, kişi yaşamını tehdit eden ya da çok sarsıcı bir olayı yaşadıktan sonra gelişebilir. Bu durum genellikle şu semptomlarla kendini gösterir:
Travmayı yeniden yaşama (kabuslar, flashbackler)
Kaçınma davranışları (olayla ilgili konuşmamak, yerlere gitmemek)
Aşırı uyarılmışlık (tetikte olma, irkilme, öfke patlamaları)
Duygusal uyuşma, yabancılaşma ve suçluluk
Bu semptomlar, kişinin işlevselliğini ve yaşam kalitesini ciddi biçimde etkileyebilir.
BDT TSSB Tedavisinde Nasıl Yardımcı Olur?
BDT, travmanın bıraktığı izleri anlamak ve dönüştürmek için hem bilişsel (düşünsel) hem de davranışsal teknikler sunar. TSSB’de en sık kullanılan özel BDT yaklaşımlarından biri de Travma Odaklı BDT’dir.
1. Psiko-eğitim: Travmayı Anlamak
Terapi süreci, danışanın travmanın zihin ve beden üzerindeki etkilerini anlamasıyla başlar. Kişi yaşadığı tepkilerin “anormal bir duruma verilen normal tepkiler” olduğunu fark eder.
2. Güvenli Alan Oluşturmak
Travma çalışmasına başlamadan önce danışanın duygusal olarak güvende hissetmesi sağlanır. Nefes egzersizleri, gevşeme teknikleri ve şimdiye odaklanma çalışmaları, terapinin ilk adımlarıdır.
3. Travmatik Anıyı İşleme
Travmaya dair anılar genellikle dağınık, parçalı ve sanki hâlâ sürüyormuş gibi hissedilir. BDT, bu anıları yapılandırarak ve yeniden işleterek kişiye geçmişin artık geçip gittiğini fark ettirmeyi amaçlar.
Yaygın kullanılan teknikler:
Anlatı çalışmaları (narrative exposure): Kişi olayları bir bütün halinde, güvenli bir çerçevede anlatır.
Bilişsel yeniden yapılandırma: “Benim suçumdu”, “Zayıf olduğum için başıma geldi” gibi düşünceler sorgulanır ve daha gerçekçi, şefkatli düşünceler geliştirilir.
Maruz bırakma: Travma anılarına ya da hatırlatıcılara kontrollü biçimde maruz kalınır. Böylece bu uyaranların üzerindeki tehdit algısı zayıflar.
4. Kaçınma Davranışlarını Azaltmak
Kişi zamanla olayla bağlantılı pek çok şeyden uzak durur. Ancak bu, travmanın çözülmesini engeller. BDT, danışanın adım adım kaçındığı durumlarla yüzleşmesine ve bu durumları yeniden öğrenmesine yardımcı olur.
TSSB ile Yaşamak Zorunda Değilsiniz
Travma, yaşanmış olabilir ama hayatınızın geri kalanını belirlemek zorunda değildir. Bilişsel Davranışçı Terapi, acıyı silmez ama onunla baş etmeyi, anlamlandırmayı ve yaşamı yeniden inşa etmeyi mümkün kılar.
Travma geçmişte yaşandı. Ama iyileşme şimdi ve burada başlayabilir.
(Genel bilgilendirme blog yazısıdır. Cesur adımın için seni kutlar ve uzmandan profesyonel bir destek almanı tavsiye ederim)
Ücretsiz Ön Görüşme
Yorumlar
Yorum Gönder