Modern Çağda Gerçek Olan Can Çekişiyor
21. yüzyılda bilgiye erişim hiç olmadığı kadar kolay. Sadece birkaç tıkla dünyanın öbür ucundaki haberlere ulaşabiliyor, farklı görüşleri aynı anda okuyabiliyoruz. Ancak bu erişim bolluğunun içinde ironik bir eksiklik dikkat çekiyor: gerçeğin kendisi.
Bilginin Enflasyonu Gerçeğin Çöküşü
Artık herkesin bir sesi var. Bloglar, sosyal medya platformları, bağımsız yayınlar ve forumlar her saniye yeni içeriklerle dolup taşıyor. Ancak bu içerik bolluğu içinde neyin doğru, neyin yanıltıcı olduğunu ayırt etmek giderek zorlaşıyor. Bu ortamda gerçek, manipülasyonun gölgesinde silikleşiyor.
Bilginin değeri, enflasyona uğramış bir para birimi gibi düşüyor. Herkes bir şey söylüyor ama kimse “gerçekten” ne olduğunu bilmiyor. Artık mesele bir olayın olup olmadığı değil; kimin daha çok dikkat çekici bir şekilde anlattığı.
Post-Truth Çağın Yükselişi
Oxford Sözlüğü 2016’da yılın kelimesi olarak “post-truth” (gerçek sonrası) terimini seçti. Bu seçim, çağımızın ruhunu oldukça iyi yansıtıyor. Artık duygular, inançlar ve kimlikler; olguların ve kanıtların önüne geçiyor. Bir şeyi “hissetmek” onu “gerçek” kılmaya yetiyor gibi davranılıyor.
Toplumsal kutuplaşmalar, komplo teorileri ve dezenformasyon kampanyaları bu zeminde çok kolay filizleniyor. Çünkü hakikat, artık bir “algı yönetimi” aracına dönüşmüş durumda.
Sosyal Medya: Yansıma mı, Çarpıtma mı?
Sosyal medya, bireyleri hem güçlendirdi hem de zayıflattı. Herkesin bir mikrofonu var ama bu mikrofonlar yankı odalarına açılıyor. Algoritmalar, bizi kendi düşüncelerimizle sarıp sarmalıyor, farklı sesleri susturuyor ya da ötekileştiriyor.
En tehlikeli yanı ise şu: Gerçek, en çok paylaşılan içerik olmaktan çıktı. En çarpıcı, en sansasyonel ve en dikkat çekici olan, en “gerçek” gibi algılanıyor. Sosyal medya gerçeği göstermiyor, onu şekillendiriyor — çoğu zaman çarpıtarak.
Gerçek Ne Zaman Değerliydi?
Belki de sormalıyız: Gerçek, hiçbir zaman bu kadar değerli miydi? Yoksa şimdiye kadar hep belli ellerdeydi de şimdi parçalanıp herkesin eline geçince mi kıymetini anladık?
Modern çağ, bir yandan gerçeklik algımızı sorgulatıyor, bir yandan da bireye şu soruyu yöneltiyor: “Kendi gerçeğini mi savunuyorsun, yoksa gerçekten mi konuşuyorsun?”
Sonuç: Gerçeği Aramak Cesaret İster
Modern dünyada gerçeğe ulaşmak, yüzeydeki ilk bilgiyle yetinmeyip derinlere inmeyi, kaynak sorgulamayı ve bazen kendi önyargılarımızla yüzleşmeyi gerektiriyor. Gerçek olan can çekişiyor olabilir; ama onu kurtarmak hâlâ elimizde. Her “like” bir tercih, her paylaşım bir sorumluluk. Çünkü bazen bir gerçeği savunmak, bin yalanın karşısında dimdik durmaktır.
Yorumlar
Yorum Gönder