BDT ile Narsistik Kişilik Bozukluğu Tedavisi: Maskenin Ardındaki Kırılganlıkla Yüzleşmek
Dışarıdan bakıldığında güçlü, özgüvenli, hatta zaman zaman kibirli görünen biri…
Ama iç dünyasında eleştiriye tahammülü olmayan, değersizlik duygusundan kaçmak için sürekli onay arayan bir yapı…
Narsistik kişilik bozukluğu, dıştan göründüğünden çok daha karmaşık ve kırılgan bir içsel yapılanma barındırır. Ve her kişilik yapılanmasında olduğu gibi, değişim mümkündür.
Bu değişimin merkezinde yer alan yaklaşımlardan biri ise Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)’dir.
Narsistik Kişilik Bozukluğu Nedir?
Narsistik kişilik bozukluğu, benlik algısında bozulmalar, aşırı öz önem verme, empati eksikliği ve sürekli onay ihtiyacıyla kendini gösteren bir kişilik örüntüsüdür.
DSM-5’e göre bu bozukluk şu özellikleri içerebilir:
Kendini diğerlerinden üstün görme
Sürekli beğenilme, takdir edilme arzusu
Eleştiriyi tolere edememe
Başkalarının duygularını dikkate almama
Derin bir kırılganlık ve özgüven problemleri (çoğu zaman gizli)
Bu yapı, bireyin ilişkilerinde, iş hayatında ve kendi iç dünyasında sık sık çatışmalara yol açar.
BDT ile NKB Tedavisi Nasıl İlerler?
Narsistik yapıda olan bireyler terapiye genellikle doğrudan “kendilerinde bir sorun olduğunu düşündükleri” için değil, yaşadıkları ilişki problemleri, öfke patlamaları, değersizlik atakları ya da depresif çökmeler nedeniyle başvururlar.
BDT, bu bireylerle çalışırken koruyucu savunmaları bypass etmektense anlamayı, çatışmayı büyütmektense işbirliği kurmayı hedefler.
1. Şema ve Bilişlerin Fark Edilmesi
BDT, bireyin çocukluk döneminden itibaren geliştirdiği temel inançları ve şemaları araştırır:
“Ancak mükemmel olursam değerliyim.”
“Zayıflık gösterirsem küçük düşerim.”
“Başkaları benim ihtiyaçlarım için var.”
Bu inançlar, bireyin hem kendine hem de başkalarına karşı geliştirdiği davranışların temelini oluşturur. Terapide bu inançlar görünür hale getirilerek sorgulanır.
2. Duygusal Derinliğe Güvenli Bir Geçiş
Narsistik bireyler çoğunlukla duygularından kopuktur. Özellikle kırılganlık, utanç ve suçluluk gibi duygular “tehdit” olarak algılanır.
BDT, duygusal deneyimlere adım adım yaklaşarak şu becerileri kazandırmayı amaçlar:
Duyguyu tanıma
Adlandırma
Kabul etme
Düzenleme
Bu süreç, kişinin “maskesinin” ardındaki gerçek benliğiyle temas kurmasına yardım eder.
3. İşlevsel Olmayan Davranışların Değişimi
NKB yapısında görülen davranışlar genellikle kısa vadede işe yarar gibi görünür ama uzun vadede kişiyi yalnızlaştırır. BDT’de bu davranışların yerine daha sağlıklı alternatifler geliştirilir:
Eleştiriyle başa çıkma yolları
Aşırı rekabet yerine iş birliği kurma
Empatik iletişim becerileri
Sınırları kabul etme ve koyma
4. İlişkisel Dünyada Farkındalık
Narsistik bireylerin en çok zorlandığı alan ilişkileridir. Terapi sürecinde:
Başkalarının duygularını görebilme
Gerçek yakınlık kurabilme
Onay ve takdir ihtiyacını içsel kaynaklarla dengeleme
Reddedilmeye karşı tolerans geliştirme
gibi ilişkisel beceriler desteklenir.
Değişim Mümkün mü?
Evet. Ancak narsistik kişilik yapılanmasında değişim sabır, süreklilik ve güven gerektirir. Birey bir süre direnir, savunmalarını kaybetmekten korkar, hatta terapistle çatışmaya girebilir.
Ama süreç sağlıklı bir biçimde sürdürüldüğünde; kişi içsel kırılganlığıyla temasa geçmeyi, gerçek benliğiyle daha barışçıl bir ilişki kurmayı öğrenir.
Unutmayın: Narsistik kişilik bozukluğu bir “karakter bozukluğu” değil, hayatla baş etme yollarının katılaşmış, işlevsiz bir şeklidir.
BDT ise bu katılıkları yumuşatmak, esnekliği ve gerçek bağlantıyı yeniden inşa etmek için güçlü bir rehberdir.
Not (Genel bir bilgilendirme blog yazısıdır. Farkındalığın/ Cesaretin/ Kararlılığın için tebrik eder Uzmandan profesyonel bir destek almanızı tavsiye ederim)
Ücretsiz Ön Görüşme
Yorumlar
Yorum Gönder